6766818

Nhà ông Hoàng Viện

Tác giả: admin

Nhà ông Hoàng Viện ở làng Phúc Mỹ, nay là xã Hưng Châu, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Xã Hưng Châu cách thị trấn Hưng Nguyên 10 km về phía Đông Nam. Từ chợ Vinh qua cầu Cửa Tiền theo hướng Nam 7 km là đến di tích.

Trước cách mạng tháng Tám, Hưng Châu là xã chuyên độc canh về nông nghiệp. Đất đai ở đây pha cát, khí hậu khắc nghiệt, nắng nóng gay gắt, mưa bão, lụt lội xảy ra liên miên. Thêm vào đó là ách áp bức bóc lột của bọn thực dân phong kiến làm cho cuộc sống của nông dân vốn đã nghèo khổ càng trở nên điêu đứng. Tuy vậy, nhân dân Hưng Châu vẫn có tinh thần yêu nước, quyết tâm đi theo cách mạng.

Làng Phúc Mỹ như một lòng chảo nằm giữa xã Hưng Châu, phía Tây Bắc là núi Nhón, phía Nam là sông Lam. Địa thế này rất thuận lợi cho việc liên lạc từ thành phố Vinh lên Hưng Nguyên, Nam Đàn sang Hà Tĩnh. Từ làng Phúc Mỹ ra sông Lam có thể lên ngược về xuôi, ra ga Yên Xuân đi xe lửa vào Nam ra Bắc. Với vị trí như vậy, năm1930- 1931, Xứ uỷ Trung Kỳ đã chọn làm nơi hoạt động để chỉ đạo phong trào cách mạng vùng Hưng Nguyên, Nam Đàn. 

Sau khi Đảng ra đời, tháng 4 năm 1931, Xứ uỷ Trung Kỳ cử phái viên về bắt liên lạc với nhóm cộng sản có bí danh là Trúc- Lam- Giang để phát triển cơ sở Đảng các làng dọc theo sông Lam ở Nam Đàn, Hưng Nguyên, Đức Thọ. Làng Phúc Mỹ lúc bấy giờ đã có tổ chức Đảng gồm có đồng chí Nguyễn ngô Dật, Nguyễn Lệ. Đồng chí Lê Xuân Đào, Nguyễn Ngoạn cán bộ Tỉnh uỷ Nghệ An về Phúc Mỹ liên lạc với đồng chí Nguyễn Ngô Dật để nhận tài liệu tuyên truyền của Xứ uỷ. Được sự giác ngộ của đồng chí Nguyễn Lệ, một số quần chúng tích cực như Nguyễn Khuôn, Hoàng Viện, Hoàng Tư, Lê Viện, Nguyễn Thuyên đã tham gia hoạt động cách mạng. Tháng 7/1930. tại nhà ông Hoàng Viện, Chi bộ Phúc Mỹ được thành lập do đồng chí Nguyễn Ngô Dật là Bí thư. Sau đó, Chi bộ đã kết nạp thêm 4 đảng viên là Hoàng Viện, Hoàng Em, Hoàng Xí, Nguyễn Hứa. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Phúc Mỹ vùng lên đấu tranh hoà chung với khí thế mạnh mẽ của toàn Phủ Hưng Nguyên.

Khi phong trào đấu tranh đạt đến đỉnh cao, nhiều cuộc biểu tình lớn diễn ra ở Nam Đàn, Hưng Nguyên, Anh Sơn, Thanh Chương, Can Lộc, Đức Thọ..., chính quyền Xô Viết ra đời. Sau một thời gian ngắn, địch tập trung lực lượng đàn áp cách mạng bằng một cuộc khủng bố đẫm máu, nhiều cán bộ đảng viên bị tù đày, cơ sở Đảng tan vỡ. Trước tình hình đó, Xứ uỷ quyết định chuyển cơ quan từ Hưng Dũng, Lộc Đa lên Phúc Mỹ để tiếp tục chỉ đạo phong trào cách mạng. Nhà ông Hoàng Viện trở thành trụ sở chính của Xứ uỷ Trung Kỳ.

Ông Hoàng Viện có hai ngôi nhà. Nhà trên được ngăn thành hai phòng, phòng trong có gác xép làm nơi ăn nghỉ cho cán bộ, phòng ngoài là nơi hội họp, tiếp khách. Phía sau nhà có cửa thông ra núi Nhón. Ngôi nhà ngang nhỏ hơn có 3 gian để nấu ăn. Sau nhà ông Hoàng Viện được đào thêm 2 căn hầm thông sâu vào núi Nhón làm nơi in ấn cất dấu tài liệu và ẩn nấp. Hầm sâu 2m, rộng 1,5m, phía trên lát gỗ đắp đất kín đáo, xung quanh cây cối rậm rạp che khuất. Khi cần thiết thì cán bộ xuống hầm, vòng ra sau núi để thoát. Các gia đình trong xóm như nhà ông bà Hoàng Tuân, Hoàng Em, Hoàng Xí, Nguyễn Thị Mỹ, Lê Thị Năm... đều là cơ sở in ấn và nuôi dấu cán bộ Đảng. Tại đây, báo “ Lao khổ”, “ Tiến lên” số tháng 9, 10 và 11 năm 1930 được in ấn và phát hành, kịp thời cổ vũ tinh thần đấu tranh cho quần chúng nhân dân. Để đảm bảo an toàn cho cơ quan Xứ uỷ, đội tự vệ Hưng Châu được thành lập với 60 đội viên ngày đêm canh gác tuần tra. Một số đảng viên như Hoàng Viện, Hoàng Nhị, Nguyễn Thuyên, Nguyễn Hứa tích cực vận động quyên góp kinh phí cho Xứ uỷ hoạt động.

Từ ngày cơ quan Xứ uỷ về làm việc tại Hưng Châu, phong trào cách mạng địa phương trở nên sôi nổi với nhiều cuộc mít tinh, biểu tình diễn ra. Tiêu biểu là cuộc đấu tranh của 500 nông dân đòi hào lý trả lại 500 quan tiên Tuần sương và một số ruộng đất chia cho dân cày nghèo; cuộc biểu tình ở cây đa Nhật Tân vạch mặt Tôn Thất Đàn nhũng nhiễu nhân dân đã thu hút rất đông bà con ở Hưng Phú, Hưng Khánh, Hưng Nhân, Hưng Lợi, Hưng Phúc...tham gia. Sau cuộc đấu tranh này, chính quyền Xô Viết ở làng Phúc Mỹ được thành lập. Số lượng quần chúng tham gia vào nông hội đỏ, đoàn thanh niên, phụ nữ, tự vệ ngày càng nhiều.

Những tháng 3,4,5 địch liên tiếp cho lính về Hưng Châu đàn áp, lùng sục, bắt bớ cán bộ, đảng viên và quần chúng cách mạng. Các đồng chí Hoàng Xí, Nguyễn Thuyên, Nguyễn Hứa đã sa cào tay giặc và bị xử bắn ngay tại đình Phúc Mỹ. Trước tình hình đó, Xứ uỷ Trung Kỳ thấy rằng không thể ở lại Phúc Mỹ nên đã chuyển đến địa điểm khác. Tuy vậy nhân dân Hưng Châu vẫn một lòng với cách mạng, làng Phúc Mỹ vẫn là cơ sở của Đảng.

Tháng 10 năm 1939, các đồng chí Bùi San, Trần Quì, Chu Huy Mân, Trần Văn Quang- cán bộ chủ chốt của Xứ uỷ về Hưng Châu hoạt động. Tại đây, Xứ uỷ chỉ đạo các tổ chức cơ sở Đảng phát triển lực lượng, tập hợp phong trào, chuẩn bị mọi mặt cho một giai đoạn cách mạng mới. Cuối năm 1940, tại nhà ông Hoàng Viện cơ quan Xứ uỷ đã đón đồng chí Mười Cúc( tức Nguyễn Văn Linh) cán bộ Trung ương về trực tiếp lãnh đạo phong trào, chỉ đạo Xứ uỷ chuẩn bị mọi điều kiện cho cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945.

Di tích nhà ông Hoàng Viện nằm giữa xã Hưng Châu, dưới chân núi Nhón. Nhà gồm một sào Trung bộ hình thang, mặt hướng về phía Đông Nam, xung quanh cây cối um tùm, ít người qua lại. Địa thế này rất thuận lợi cho các chiến sỹ hoạt động cách mạng. Nhà trên có 4 gian 2 hồi, kiểu tứ trụ, lợp ngói vảy. Nhà được chia làm 2 phòng, có 1 bức ngăn bằng gỗ, có 1 cửa chính và 2 cửa sổ và 1 cửa xép ra sau.

Hiện vật trong di tích gồm có:
- Một bộ phản 2 tấm rộng 0,80m, dài 1,6m đặt giữa gian nhà ngoài
- Một cái bàn làm việc và một cái sập đựng tài liệu.
- Một nồi đồng tư dùng nấu thạch in tài liệu của chi bộ Đảng năm 1930-1931.

Năm 1964, sau khi cụ Hoàng Viện mất, cả 2 ngôi nhà chuyển cho con trai Hoàng Nhị ở. Do khí hậu và thời tiết, qua thời gian 2 ngôi nhà bị hư hỏng dần, nhà trên bị thu hẹp lại chỉ còn 2 gian.

Với giá trị lịch sử là cơ sở hoạt động của Xứ uỷ Trung Kỳ trong hai giai đoạn cách mạng 1930-1931 và 1939-1945, nhà ông Hoàng Viện đã được Bộ Văn hoá- Thông tin ra Quyết định số 457/ QĐVH, ngày25/3/1991 công nhận là di tích cấp Quốc gia.