6727704

Giới thiệu lịch sử hình thành bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh

Tác giả: admin

Quá trình hình thành và phát triển của Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh

1. Từ năm 1960-1964:

Để ghi nhớ công lao của các chiến sỹ Xô viết Nghệ Tĩnh đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc; tôn vinh giá trị di sản văn hóa Xô Viết Nghệ Tĩnh; phục vụ nhiệm vụ giáo dục truyền thống cách mạng, ngày 15/1/1960, Đảng đoàn Bộ Văn hoá ra Quyết định số 106 - QĐ/VH về việc thành lập Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh uỷ, Ủy ban Nhân dân hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh.

Ngay từ những ngày đầu tiên mới thành lập, Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh đã phối hợp với Ty Văn hóa Nghệ An kêu gọi nhân dân và sinh viên sưu tầm hiện vật để xây dựng Nhà trưng bày. Chỉ trong một thời gian ngắn, một số lượng khá lớn hiện vật đã được huy động cho công tác trưng bày. Sau 3 năm xây dựng và chuẩn bị các điều kiện cần thiết, nhân kỷ niệm 33 năm ngày Xô Viết Nghệ Tĩnh(12/9/1963), Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh đã chính thức khánh thành và mở cửa đón khách tham quan, nghiên cứu, tưởng niệm…

Nhân dịp kỷ niệm 34 năm ngày thành lập Đảng (3/2/1964), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trân trọng ký “Lời Đề tựa” cho Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh. Điều đó đã nói lên tầm vóc lịch sử vĩ đại của Xô viết Nghệ Tĩnh và vai trò quan trọng của Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị của Xô viết Nghệ Tĩnh, góp phần làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Tiếp đó, ngày 19/5/1964 Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã về thăm và trồng cây lưu niệm tại Bảo tàng. Từ đó đến nay, Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh đã vinh dự được đón nhiều đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các Bộ ngành Trung ương, các tỉnh bạn, nhân dân ta và bạn bè thế giới về thăm, tham quan, nghiên cứu, học tập.

Thời kỳ đầu, tuy số lượng tài liệu, hiện vật còn ít, nghệ thuật và phương pháp trưng bày còn hạn chế nhưng sự hiện diện của Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh đã đáp ứng được nguyện vọng thiết tha của nhân dân cả nước nói chung và hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh nói riêng, góp phần xứng đáng vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

2.  Từ năm 1965-1980:

Năm 1965, đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh phá hoại miền Bắc, thành phố Vinh trở thành tâm điểm đánh phá của kẻ thù, Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh đóng cửa nhà trưng bày, đi sơ tán và chuyển sang giai đoạn phục vụ thời chiến. Chỉ trong một thời gian ngắn, 3 ngôi nhà cấp 4 được xây dựng dùng để trưng bày tại làng Kim Liên(huyện Nam Đàn). Nội dung trưng bày phù hợp với điều kiện thời chiến. Mặc dù trong điều kiện khó khăn của chiến tranh nhưng Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh vẫn phục vụ khách tham quan chu đáo. Bên cạnh việc trưng bày tại chỗ, Bảo tàng xây dựng bộ trưng bày lưu động với hình ảnh gọn nhẹ, đưa đến phục vụ các cơ quan xí nghiệp và các chiến hào phục vụ các đơn vị bộ đội, thanh niên xung phong trên các trận địa phòng không; phục vụ các Đại hội Đảng, Đoàn thanh niên các cấp như ở huyện Kỳ Anh, Hương Sơn(Hà Tĩnh)... Nhiều đơn vị bộ đội, thanh niên xung phong trước khi lên đường làm nhiệm vụ chi viện cho tiền tuyến hoặc hành quân qua vùng này đều đến với Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh để tiếp thêm sức mạnh truyền thống của cha anh, từ quyết tâm biến thành sức mạnh, lập nhiều chiến công trong cuộc chiến đấu với kẻ thù. Mặc dù chiến tranh với đế quốc Mỹ đang diễn ra ác liệt, nhưng các đoàn khách quốc tế vẫn đến với Bảo tàng, đó là nguồn động viên lớn đối với Bảo tàng XôViết Nghệ Tĩnh.

Ngày 18/5/1971, đoàn binh chủng Hải quân Liên Xô đến thăm Bảo tàng Xô Viết đã ghi lại cảm tưởng: “Khâm phục các bạn quá, với lực lượng tự vệ vừa mới ra đời, chỉ có vũ khí thô sơ, gậy gộc và giáo mác, giai cấp vô sản Việt Nam đã làm đảo lộn chính quyền của đế quốc Pháp năm 1930-1931, nhất đinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước này, chiến thắng thuộc về các bạn”. Ngày 15/4/1974, đoàn cán bộ lãnh đạo Đảng và Nhà nước Lào đã viết: “Sau khi xem Bảo tàng Xô Viết, chúng tôi thấy Đảng cộng sản Việt Nam từ khi mới ra đời cho đến nay thực sự xứng đáng là một Đảng anh hùng, một Đảng kiểu mẫu, một Đảng quang vinh. Chúng tôi vinh dự được đứng bên cạnh các bạn”.

Sau khi đất nước thống nhất năm 1975, cùng với cả nước nhân dân thành phố Vinh hàn gắn vết thương chiến tranh và xây dựng lại đất nước. Năm 1980, Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh trở về thành phố Vinh, tiếp nối công việc của mình. Nhà trưng bày của Bảo tàng bây giờ chỉ còn một tầng phía dưới còn tầng trên đã bị bom Mỹ ném trúng, sân vườn cỏ cây mọc um tùm. Bên cạnh việc thu dọn khắc phục hậu quả chiến tranh, sửa chữa lại nhà trưng bày, cán bộ Bảo tàng cùng các nhà khoa học ở Trung ương và địa phương triển khai xây dựng đề cương trưng bày mới phù hợp với điều kiện kinh tế lúc này.

3. Từ năm 1980 đến nay:

Năm 1980, sau khi trở về thành phố Vinh, bên cạnh việc thu dọn khắc phục hậu quả chiến tranh, sửa chữa lại nhà trưng bày, cán bộ Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh cùng các nhà khoa học ở Trung ương và địa phương triển khai xây dựng đề cương trưng bày mới. Mặc dù điều kiện kinh tế khó khăn, phương pháp trưng bày còn hạn chế, nhưng Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh lúc này đã có một khuôn viên với 2 ha, diện tích trưng bày có 10 phòng với 600 m2 đủ để thể hiện được khí thế đấu tranh hào hùng của nhân dân Nghệ Tĩnh năm 1930-1931.

Năm 1985, để nâng cao khoa học trưng bày đáp ứng với yêu cầu nhận thức của nhân dân, Tỉnh uỷ Nghệ Tĩnh đã tổ chức hội thảo khoa học “ Công tác trưng bày tại Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh”; Bảo tàng đã được chỉnh lý nội dung và nâng cao phương pháp trưng bày để thu hút hơn nữa khách tham quan.

Ngày 11/11/1987, Bộ Văn hoá Thông tin ra Quyết định số 204- VH/QĐ chuyển Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh thành chi nhánh của Bảo tàng Cách mạng Việt Nam. Đến năm 1995, được sự đầu tư kinh phí của Trung ương, Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh đã nâng cấp toàn bộ nội ngoại thất. Nhà trưng bày được cải tạo, hệ thống hành lang xung quanh được bổ sung, thông thoáng các phòng và lợp mái nhằm bảo đảm tránh được ẩm mốc hiện vật. Nội dung và phương pháp trưng bày hiện đại với âm thanh tiếng động, thủ pháp trưng bày hấp dẫn.

Về ngoại thất: khuôn viên được xây dựng lại hài hoà, hệ thống thoát nước sân vườn, đường dạo và cây xanh thoáng mát tạo thành điểm vui chơi thư giãn của nhân dân quanh vùng sau giờ làm việc. Để tưởng nhớ tới công ơn các liệt sỹ hy sinh trong phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, Nhà tưởng niệm đã được xây dựng mới khang trang. Kho bảo quản hiện vật được nâng cấp với hệ thống phòng chống cháy hiện đại, tăng cường trang thiết bị bảo quản.

Năm 2005 đến nay, được Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Nghệ An quan tâm đầu tư kinh phí, Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh xây dựng “Đài tưởng niệm các chiến sỹ yêu nước và cách mạng bị giam cầm tại Nhà lao Vinh”; bổ sung các phòng trưng bày chuyên đề “Nhà lao Vinh năm 1930-1945”, “Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của VI Lê Nin”,  “Cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Cayxỏn Phômvihản và Tình hữu nghị Việt Nam- Lào”

Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh cũng đã phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An triển khai chương trình “ Đưa giáo dục truyền thống Xô Viết Nghệ Tĩnh vào trường học” cho học sinh các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông với hình thức ngoại khoá đạt kết quả cao. Đồng thời đơn vị còn phối hợp với Đài truyền hình Nghệ An xây dựng phim khoa giáo, tài liệu  chuyên đề “ Xô Viết Nghệ Tĩnh năm 1930-1931” và “Nơi lưu giữ mạch nguồn cách mạng” phục vụ học sinh và nhân dân không có điều kiện đến tham quan Bảo tàng Xô Viết.

Sau nhiều năm đổi mới, các hoạt động về chuyên môn của Bảo tàng đã có nhiều khởi sắc, có chiều sâu và chất lượng hơn. Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh đã tổ chức 4 cuộc Hội thảo khoa học và 12 cuộc toạ đàm khoa học kỷ niệm các danh nhân trong phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh; tổ chức xây dựng các đề tài cấp Bộ, Viện và cơ quan; xuất bản nhiều ấn phẩm viết về danh nhân cách mạng, hồi ký, kỷ yếu hội thảo, toạ đàm khoa học phục vụ công tác trưng bày và nghiên cứu. Bảo tàng hiện đã sưu tầm hơn 3.500 hiện vật và gần 6.000 hồ sơ và chân dung những người tham gia phong trào cách mạng bị thực dân Pháp bắt giam trong các nhà tù từ 1930-1945.

Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh đã kiểm kê được 250 di tích và lập hồ sơ xếp hạng gần 50 di tích cấp Quốc gia; tổ chức trưng bày bổ sung tại các di tích tạo điều kiện cho nhân dân, học sinh và thanh niên trong vùng hiểu thêm về lịch sử địa phương mình.

Sự đổi thay về hình thức các hoạt động chuyên môn và chất lượng trưng bày với phương pháp hiện đại đã thu hút khách đến với Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh ngày càng đông hơn về số lượng và phong phú hơn về đối tượng. Hàng năm Bảo tàng đón tiếp khách tham quan tại chỗ và phục vụ trưng bày lưu động tại các lễ hội trong tỉnh hơn 50.000 lượt người. Đơn vị cũng đã năng động sáng tạo và đổi mới các hình thức hoạt động nhằm tuyên truyền giáo dục truyền thống cách mạng của Đảng năm 1930-1931 như: tổ chức giao lưu văn hoá, gặp mặt nhân chứng lịch sử, nói chuyện truyền thống, thi tìm hiểu lịch sử... với học sinh, thanh niên các địa phương; hoặc phối hợp với các báo, đài truyền hình giới thiệu về một thời đấu tranh oanh liệt của nhân dân Nghệ Tĩnh.

Trải qua gần 60 năm hoạt động, đội ngũ cán bộ Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh ngày càng trưởng thành. Từ buổi ban đầu thành lập mới có một cán bộ về chuyên môn, nay 100 % cán bộ có trình độ từ đại học trở lên; cán bộ chuyên môn có khả năng tác nghiệp độc lập.

Là một Bảo tàng lưu niệm sự kiện lịch sử tiêu biểu trong cả nước, đồng thời cũng là điểm du lịch địa phương hấp dẫn, với những nét độc đáo, nổi bật và riêng có, Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh là địa chỉ đáp ứng mọi nhu cầu của khách tham quan trong nước và quốc tế, góp phần đưa di sản Xô Viết Nghệ Tĩnh thấm sâu và lan tỏa mạnh mẽ trong lòng du khách khi đến với quê hương Xô Viết anh hùng, quê hương Bác Hồ kính yêu./.