6772903

Đóng góp của đồng chí Lê Hồng Phong trong thời kỳ khôi phục cơ sở, tổ chức Đảng

Tác giả: admin

Đồng chí Lê Hồng Phong tên thật là Lê Huy Doãn, sinh năm 1902 trong một gia đình nông dân ở làng Đông Thôn, tổng Thông Lạng (nay là xã Hưng Thông), huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Cuộc đời hoạt động của đồng chí là bản anh hùng ca cách mạng, gắn bó trực tiếp với phong trào cách mạng Việt Nam trong những thời gian cam go nhất. Khuôn khổ bài viết này chỉ đi vào trọng tâm những đóng góp của đồng chí Lê Hồng Phong trên cương vị Ủy viên Ban chỉ huy ở ngoài của Đảng Cộng sản Đông Dương.

Ảnh: Đồng chí Lê Hồng Phong

Ngày 3/2/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam thành lập đã trở thành sự kiện chính trị vô cùng trọng đại, là mốc lịch sử quyết định tiến trình phát triển của cách mạng Việt Nam. Vừa mới ra đời, Đảng đã lãnh đạo cuộc đấu tranh của công nông với quy mô lớn trên toàn quốc với đỉnh cao là phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh. Hoảng sợ trước sức mạnh của quần chúng nhân dân Việt Nam, thực dân Pháp đã thi hành hàng loạt chính sách hòng đàn áp phong trào và thủ tiêu tận gốc lực lượng cách mạng. Những thủ đoạn của địch đã khiến các tổ chức của Đảng từ Trung ương đến cơ sở hầu hết bị tan rã hoặc tê liệt. Hoàn cảnh vô cùng gay cấn của lịch sử nước nhà lúc đó đã được Tạp chí Bônsơvích năm 1935 tổng quát: “… Ngày 17-4-1931 cơ quan Trung ương bị phá, lần lượt các cơ quan xứ ủy cũng bị phá, cán bộ Đảng bị bắt, bị tù đày rất nhiều, làm cho Đảng ta một thời gian tạm thời mất các mối liên lạc, vì Đảng thiếu cán bộ chỉ huy ra lãnh đạo các cuộc đấu tranh của quần chúng lao khổ, nên chi phong trào cách mạng từ cuối năm 1931 tới năm 1932 ngoài mặt trông như đình đốn và rải rác”([1]).

Trước tình thế đó, Quốc tế Cộng sản cũng đã lên tiếng kêu gọi: “… Những người cộng sản Đông Dương phải đem ý chí Bôn-sê-vích phấn đấu tiến lên, … phải đứng mũi, vượt qua phong ba bão táp do đế quốc và bọn phản động gây ra, kiên trì xây dựng và củng cố phong trào cộng sản ở xứ Đông Dương”([2]).

Tháng 11/1931, đồng chí Lê Hồng Phong mang trên mình sứ mệnh chắp nối cơ sở cách mạng để thành lập “Ban Chỉ huy ở ngoài Đảng Cộng sản Đông Dương” có vai trò như một Ban Chấp hành Trung ương lâm thời để chỉ đạo phong trào cách mạng Việt Nam chưa khôi phục sau những chính sách khủng bố trắng tàn khốc của thực dân Pháp. Nhận nhiệm vụ Quốc tế Cộng sản giao phó, với tấm hộ chiếu mang tên Vương Dật Dân, đồng chí Lê Hồng Phong sau khi trải qua cuộc hành trình gian nan, hiểm nguy do sự kiểm soát gắt gao của cảnh sát, mật vụ ở Thái Lan, Hồng Kông… đã đặt chân đến Trung Quốc. Hành trình trở về Trung Quốc tiếp tục hoạt động đầy vất vả đó của đồng chí đã thể hiện trong nội dung bản Danh sách do Mật thám Pháp lập vào tháng 9 năm 1934 như sau: “Lê Huy Doãn , Lê Hữu Doãn, còn gọi Lê Hồng Phong, gọi Hoàng, Nguyệt, Vương Dật Dân, Litvinov … Quay trở lại Viễn Đông đi qua Paris- Marseille – Singa rồi đến Bangkok, tháng 02-03 năm 1932, Đến thành phố Nam Ninh (Trung Quốc) từ tháng 4 đến tháng 10 năm 1932...”([3]). Với vỏ bọc một thợ cơ khí, đồng chí Lê Hồng Phong đã bắt tay ngay vào khôi phục lại tổ chức Đảng ở Bắc kỳ, chắp nối liên lạc với tổ chức Đảng ở Trung kỳ và Xiêm. Những hoạt động này của đồng chí Lê Hồng Phong đã được nhắc đến trong Công văn mật số 1910 của Sở an ninh An Nam gửi Ngài Trưởng hành chính, Cư trú Pháp tại Vinh và ngài Ủy viên An ninh tại Vinh: “… Hộ chiếu này được mang tên Vương Đất Dân…”([4])

Càng đối mặt với điều kiện thông tin đứt gãy và hạng tầng cơ sở hoạt động khó khăn, tấm gương kiên trì lý tưởng và bền bỉ xây dựng, củng cố cơ sở Đảng của đồng chí Lê Hồng Phong lại càng tỏa sáng.

Đối với việc củng cố tổ chức Đảng ở miền Bắc, để giải quyết vấn đề thiếu cán bộ, đồng chí Lê Hồng Phong đã mở lớp đào tạo cán bộ theo kinh nghiệm của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc từng làm trước đây. Quyết định chuyển về Long Châu (một thị trấn nhỏ gần biên giới Việt Nam - Trung Quốc), từ tháng 10/1932 đến tháng 3/1933, đồng chí Lê Hồng Phong đã liên tục mở lớp huấn luyện với hơn 20 học viên từ trong nước gửi sang rồi tung số cán bộ này về nước phát triển tổ chức. Trong số đó, có những đồng chí sau này trở thành lãnh đạo nòng cốt của các tổ chức đảng Cao Bằng, Lạng Sơn, Hải Phòng… Đối với phong trào cách mạng Trung Kỳ, đồng chí Lê Hồng Phong đã tổ chức liên hệ với Đảng bộ Đảng Cộng sản Đông Dương ở Thái Lan để thành lập Đông Dương viện trợ Bộ tại Thái Lan. Đây là tổ chức sau đó đã cắt cử đồng chí Ngô Tuân (tức Ba Đốc) về Nghệ Tĩnh, góp phần xây dựng lại Đảng bộ Trung Kỳ.

Ảnh: Một số tài liệu của mật thám Pháp về đồng chí Lê Hồng Phong hiện lưu tại Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh

Ngoài ra, đồng chí Lê Hồng Phong với lợi thế thông thạo ngoại ngữ “nói tiếng Pháp và tiếng Trung Quốc khá tốt”[5] đã tiến hành dịch thuật một số tài liệu huấn luyện cho đội ngũ cán bộ của Đảng và gửi về nước. Đặc biệt, cùng với các cộng sự, đồng chí đã xây dựng thành công bản “Chương trình hành động của Đảng Cộng sản Đông Dương” năm 1932. Đồng chí Lê Hồng Phong cũng là người đảm nhận nhiệm vụ trực tiếp truyền bá nội dung Chương trình hành động về nước. Đây có thể được xem là văn kiện chính trị quan trọng có tác dụng củng cố Đảng về mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức, góp phần khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng và góp phần khôi phục phong trào, tổ chức cách mạng Việt Nam lúc bấy giờ - một đóng góp vô cùng quan trọng của đồng chí Lê Hồng Phong đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng ta.

Với những hoạt động kiên trì, bền bỉ của đồng chí Lê Hồng Phong và các cộng sự, năm 1934, Hội nghị Ban lãnh đạo Hải ngoại của Đảng đã được tổ chức tại Ma Cao. Hội nghị đã chính thức bầu ra Ban lãnh đạo hải ngoại có chức năng như một Ban Chấp hành Trung ương lâm thời của Đảng, gồm 3 người do đồng chí Lê Hồng Phong làm Bí thư. Trên cương vị Bí thư Ban lãnh đạo Hải ngoại của Đảng, đồng chí Lê Hồng Phong gấp rút chỉ đạo việc xúc tiến thành lập lại các Xứ ủy trong nước và tổ chức Đại hội Đảng, sẵn sàng cho giai đoạn đấu tranh mới trên chặng đường lịch sử của dân tộc. Quốc tế Cộng sản đã có động thái đánh giá cao sự hồi phục của Đảng Cộng sản Đông Dương cũng như chỉ rõ vai trò cá nhân của đồng chí Lê Hồng Phong đối với phong trào cách mạng Đông Dương. Trong “Thư gửi các đồng chí Đông Dương” ngày 17 tháng 3 năm 1935, Quốc tế Cộng sản đã viết: "… Theo báo cáo của các đại biểu và theo những tài liệu đã nhận được, chúng tôi thấy rằng trong một năm rưỡi qua các đồng chí đã đạt được những thành tích đáng kể trong việc khôi phục Đảng, tập hợp các cán bộ đảng xung quanh trung tâm ở ngoài và triển khai công tác ngay trong nước. Các đồng chí đã thực hiện đúng đường lối chung nhưng vẫn còn hàng loạt những thiếu sót trong công tác… Chúng tôi ủng hộ việc đề cử đồng chí Lítvinốp (Hải An) giữ chức Tổng Thư ký Ban Trung ương Chấp uỷ…"([6]);

Cuối năm 1934, đồng chí Lê Hồng Phong dẫn đầu Đoàn đại biểu Đảng ta đi dự Đại hội VII Quốc tế Cộng sản họp tại Mátxcơva. Tại đây, đồng chí đã trình bày một bản báo cáo quan trọng về cuộc đấu tranh cách mạng của các dân tộc ở Đông Dương và đã được Đại hội đánh giá cao. Đại hội VII Quốc tế Cộng sản đã thông qua quyết nghị quan trọng, công nhận Đảng Cộng sản Đông Dương là một phân bộ độc lập của Quốc tế Cộng sản và Đại hội bầu đồng chí Lê Hồng Phong làm Ủy viên Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản.

Từ ngày 27 đến ngày 31/3/1935, tại Ma Cao, Trung Quốc, Đại hội đại biểu Đảng Cộng sản Đông Dương lần thứ nhất họp đã bầu ra Ban Chấp hành Trung ương Đảng gồm 13 ủy viên. Mặc dù, không tham gia Đại hội do đang đi dự Đại Hội VII Quốc tế cộng sản nhưng đồng chí Lê Hồng Phong được tín nhiệm bầu giữ chức vụ Tổng Bí thư. Đại hội đại biểu Đảng Cộng sản Đông Dương lần thứ nhất thành công là sự khẳng định vai trò của đồng chí Lê Hồng Phong và các cộng sự trong hoạt động khôi phục cơ sở Đảng. Sau 4 năm miệt mài gây dựng, hệ thống tổ chức của Đảng Việt Nam từ Trung ương đến cơ sở đã được khôi phục. Đó là những tiền đề vô cùng quan trọng về chính trị, tổ chức cho phong trào cách mạng trong nước ta trong giai đoạn 1936 – 1939.

Có thể khẳng định rằng, Đại hội lần thứ nhất Đảng Cộng sản Đông Dương là sự kiện có ý nghĩa lịch sử to lớn, đánh dấu sự khôi phục không chỉ bộ máy, mà cả cơ quan ngôn luận của Đảng, góp phần  củng cố và mở rộng ảnh hưởng của Đảng Cộng sản trong điều kiện có sự khủng bố điên cuồng của kẻ địch… Thành công của đại hội ghi nhận đóng góp to lớn của Ban chỉ huy ở ngoài của Đảng mà người đứng đầu là đồng chí Lê Hồng Phong – người cộng sản kiên trì lý tưởng cách mạng và nỗ lực khắc phục mọi khó khăn, bền bỉ xây dựng củng cố tổ chức Đảng. Tiến trình và kết quả của Đại hội chính là sự phản ánh rõ nhất vai trò và tư tưởng chỉ đạo của đồng chí Lê Hồng Phong.

Gần hai mươi năm hoạt động cách mạng liên tục và sôi nổi, đồng chí Lê Hồng Phong đã hiến dâng trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc. Đặc biệt, những đóng góp về mặt lý luận trong công tác xây dựng đảng, công tác đào tạo cán bộ và xây dựng cơ sở đảng… của đồng chí Lê Hồng Phong trong thời kỳ củng cố, xây dựng tổ chức, cơ sở Đảng 1932-1935 cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “…Các đồng chí ta như đồng chí Trần Phú, đồng chí Ngô Gia Tự, đồng chí Lê Hồng Phong, … đã đặt lợi ích của Đảng, của cách mạng, của giai cấp, của dân tộc lên trên hết, lên trước hết. Các đồng chí đó đã tin tưởng sâu sắc, chắc chắn vào lực lượng vĩ đại và tương lai vẻ vang của giai cấp và của dân tộc. Các đồng chí ấy đã vui vẻ hy sinh hết thảy, hy sinh cả tính mệnh mình cho Đảng, cho giai cấp, cho dân tộc. Các đồng chí ấy đã đem xương máu mình vun tưới cho cây cách mạng, cho nên cây cách mạng đã khai hoa, kết quả tốt đẹp như ngày nay…”([7]), Tổng Bí thư Lê Hồng Phong xứng đáng là tấm gương cộng sản kiên trung, biểu tượng anh hùng cách mạng để mọi thế hệ học tập, noi theo./.

Đặng Huyền Trang

Trưởng phòng STKKBQ - Bảo tàng XVNT