7461149

Đồng chí Lưu Văn Diên (còn được biết đến với tên Nguyễn Văn Diên) sinh năm 1908 tại làng Dinh Chu, xã Đại Đồng, tổng Đại Đồng, huyện Thanh Chương (nay là xã Đại Đồng), tỉnh Nghệ An. Đồng chí là con thứ hai trong một gia đình nông dân có bốn anh em, cha là cụ Lưu Văn Suất và mẹ là bà Trần Thị Trạc.[1] Gia đình ông, cũng như phần lớn các gia đình khác trong vùng, sống chủ yếu bằng nghề nông dưới cảnh áp bức một cổ đôi tròng của chính quyền thực dân, phong kiến.Trong bối cảnh đó, tinh thần yêu nước và ý chí phản kháng của nhiều thanh niên như Lưu Văn Diên, đã hình thành và lớn dần, sẵn sàng bùng lên khi thời cơ đến.

Đồng chí Lưu Văn Diên

Sau ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/2/1930), dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Phân cục Trung ương Đảng Trung Kỳ, Hội nghị Đại biểu các Chi bộ Cộng sản Thanh Chương được tổ chức tại Đền Tiến Sơn (nay thuộc xã Kim Bảng) vào ngày 20/3/1930. Hội nghị đã bầu Ban Chấp hành lâm thời Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam huyện Thanh Chương gồm các Ủy viên: Tôn Gia Tinh (Bí thư), Hoàng Thuyết, Tôn Thị Quế, Trần Trạch, Nguyễn Đình Thốc, Nguyễn Như Kỷ, Nguyễn Thế Lâm, Nguyễn Văn Đồng…

Dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy Thanh Chương mà trực tiếp là Tổng ủy Đại Đồng, ngày 01 tháng 9 năm 1930, hàng trăm người dân của hai làng Dinh Chu và Vinh Ân đã tham gia cuộc biểu tình cướp huyện đường.[2]  Lưu Văn Diên không chỉ là một trong những người đầu tiên của làng Dinh Chu tham gia biểu tình mà còn vận động nhiều thanh niên trong làng cùng tham gia. Đoàn biểu tình tiến vào huyện lỵ giải thoát các tù nhân chính trị, sau đó đốt cháy huyện đường, thiêu hủy toàn bộ sổ sách, hồ sơ của chính quyền tay sai. Cuộc biểu tình kết thúc thắng lợi, chính quyền địch tan rã, thay vào đó là sự hình thành chính quyền Xô viết. Cuộc biểu tình ở Thanh Chương được coi là mốc mở đầu đánh dấu sự ra đời của chính quyền Xô viết ở Nghệ Tĩnh - đỉnh cao của Cao trào cách mạng 1930 - 1931 trong toàn quốc.

Sau cuộc biểu tình ngày 1/9/1930, các tổ chức cách mạng ở Dinh Chu và Vinh Ân ra đời, một số quần chúng tham gia tích cực đã được Tổng ủy Đại Đồng chú ý và kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Theo Công văn số 806/A93-P4 ngày 02/12/2016 của Cục Hồ sơ nghiệp vụ An ninh, tháng 11 năm 1930, đồng chí Lưu Văn Diên được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam,

Sau khi trở thành đảng viên, Lưu Văn Diên là một hạt nhân lãnh đạo tại địa phương. Đồng chí tham gia tích cực vào việc xây dựng các tổ chức cách mạng ở xã Đại Đồng như đội Xích vệ đỏ và Nông hội đỏ. Với tinh thần kiên quyết, Lưu Văn Diên được Tổng ủy Đại Đồng giao phó những nhiệm vụ đặc biệt nguy hiểm, bao gồm việc trừng trị những tên tay sai, mật thám có nhiều nợ máu với nhân dân, nhằm bảo vệ an toàn cho các cơ sở Đảng và quần chúng cách mạng. Tuy nhiên, khi phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh bị thực dân Pháp đàn áp khốc liệt, nhiều cơ sở Đảng đã bị phá vỡ.

Ngày 18 tháng 12 năm 1931, đồng chí Lưu Văn Diên bị thực dân Pháp bắt giữ do trực tiếp tham gia vào cuộc trừng trị những tên tay sai phản động tại địa phương. Sau khi bị bắt, đồng chí bị đưa ra xét xử tại Tòa án của chính quyền Nam triều tỉnh Nghệ An. Ngày 09 tháng 01 năm 1933, theo bản án số 14, đã được Hội đồng cơ mật và Khâm sứ Trung Kỳ phê duyệt, đồng chí bị kết án 3 năm tù giam và 01 năm 6 tháng quản thúc.  Tại Nhà lao Vinh với số tù 1474[3] , đồng chí phải chịu đựng những đòn tra tấn dã man của kẻ thù, nhưng vẫn giữ vững khí tiết của người cộng sản, quyết không khai báo hay đầu hàng. Trong tù, đồng chí vẫn tiếp tục hoạt động cách mạng, cùng các đồng chí khác bí mật truyền bá lý tưởng của Đảng, tổ chức các lớp học văn hóa và chính trị, biến nhà tù thành trường học cách mạng.

Tháng 3 năm 1934, sau khi mãn hạn tù, Lưu Văn Diên trở về quê hương. Tuy nhiên, đồng chí không được tự do mà phải chịu sự quản thúc nghiêm ngặt của chính quyền địa phương. Mọi hoạt động và mối quan hệ của đồng chí đều bị theo dõi chặt chẽ. Bất chấp sự kìm kẹp của kẻ thù, đồng chí vẫn bí mật giữ liên lạc với các cơ sở Đảng còn lại và tiếp tục tham gia vào các hoạt động vận động quần chúng. Bằng kinh nghiệm và uy tín của mình, Lưu Văn Diên đã dành thời gian để truyền đạt lại lý tưởng và ngọn lửa cách mạng cho thế hệ trẻ ở Thanh Chương, trở thành chỗ dựa tinh thần cho phong trào trong những năm tháng khó khăn.

Do hậu quả của những năm tháng bị tra tấn trong tù cùng với cuộc sống gian khổ, sức khỏe của đồng chí Lưu Văn Diên ngày càng suy giảm. Ngày 20 tháng 9 năm 1951, ông đã qua đời tại quê nhà. Thi hài của ông được an táng tại nghĩa trang Rú Bụt, thuộc làng Dinh Chu.

Cuộc đời 43 năm của đồng chí Lưu Văn Diên là một minh chứng cho thế hệ những chiến sĩ cách mạng đầu tiên, những người đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Sự hy sinh và những đóng góp to lớn của ông đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận. Ngày 28 tháng 02 năm 2012, Tỉnh ủy Nghệ An đã ra Quyết định số 1650-QĐ/TU, công nhận đồng chí Lưu Văn Diên là người hoạt động cách mạng trước ngày 01 tháng 01 năm 1945,[4] .