6850370

Nguyễn Thị Nhuận sinh ngày mồng 1 tháng 6 năm 1910 tại Tổng Phù Long, Phủ Hưng Nguyên, Nghệ An nay là huyện Hưng Nguyên, Nghệ An. Bà sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước, thân phụ là ông Nguyễn Đình Lộc làm liên lạc đưa đón thanh niên xuất dương sang Thái Lan hoạt động và thân mẫu là bà Vương Thị Loan – người phụ nữ hiền thục, tảo tần sớm hôm lo cho chồng con để chồng con yên tâm tham gia cách mạng.

Năm 1929 sau khi cụ Nguyễn Đình Lộc hy sinh, gia đình bà Loan chuyển đến làng Yên Nghị, khu vực Cổng Chốt, thuộc phố Đệ Nhất (nay là phường Đội Cung, Thành Phố Vinh) sinh sống. Bà Loan buôn bán nhỏ, một mình nuôi dạy 3 con là Nguyễn Đình Liên, Nguyễn Thị Nhuận, Nguyễn Đình Hoành ( tức Nhật Tân, Siêu Hải) trưởng thành và cả 3 người con của bà đều tham gia hoạt động cách mạng. Ngay sau khi Đảng Cộng Sản Việt nam ra đời ngày 3/2/1930 tại Hương Cảng, Trung Quốc thì 3 người con của bà đều trở thành đảng viên Đảng cộng sản.

Trong thời gian sống tại Phố Đệ Nhất, Nguyễn Thị Nhuận ngoài việc học văn hóa tại trường Nguyễn Trường Tộ, chị còn giúp mẹ buôn bán và tham gia công tác vận động phụ nữ, giúp đỡ cách mạng đang thời kỳ trứng nước. Nguyễn Thị Nhuận chơi thân với các đồng chí Trần Thị Liên, Nguyễn Thị Phia, đặc biệt là 2 chị em ruột Nguyễn Thị Minh khai và Nguyễn Quang Thái. Tuy cùng sinh năm 1910 nhưng Nhuận xem Minh Khai như chị cả về phương diện tri thức và nhiệt huyết cách mạng. Những vần thơ của Nguyễn Thị Nhuận dành cho minh Khai luôn đầy ắp tình yêu thương cùng sự nể phục:

            “ Thân giá xông pha chốn dặm trường
               Nào khi đạp tuyết với dày sương
               Một bầu nhiệt huyết hai vai nặng
               Treo tấm anh thư dễ mấy phường”.

Cửa hàng buôn vải số 132 phố Marêsanphốc ( nay là đường Quang Trung, TP. Vinh) của ông bà Hàn Bình, thân sinh chị em Minh Khai và Quang Thái là tổ ấm của Nhuận. Nơi đây đã bao lần chị được truyền lửa đấu tranh và ý chí kiên định con đường cách mạng lắm gian nan nhưng chứa chan niềm tin giành độc lập.

Sau thời gian được tôi luyện trong các phong trào đấu tranh của học sinh do Hội Phục Việt và sau này là Đảng Tân Việt lãnh đạo, tháng 12/1927 chị được kết nạp vào Đảng Tân Việt. Đến tháng 6/1929 Đông Dương Cộng Sản Đảng ra đời chị cùng các đồng chí khác như Nguyễn Thị Minh Khai, Trần Thị Liên, Siêu Hải chuyển sang Đông Dương Cộng Sản hoạt động. Tại đây Nguyễn Thị Nhuận được giao nhiệm vụ vận động chị em quyên góp tiền mua vải đỏ may cờ, mua vật tư, giấy mực in ấn truyền đơn báo chí để tuyên truyền.

Ngày 3/2/1930 Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, Nguyễn Thị Nhuận được chọn kết nạp vào Đảng Cộng sản lớp đầu tiên của thành phố Vinh và được phân công phụ trách Hội Phụ nữ Giải Phóng. Đồng chí được giao đảm nhận vai trò giao thông liên lạc. Để chuyển tài liệu, báo chí, truyền đơn của Đảng, Xứ ủy, Tỉnh ủy tới nhiều cơ sở bí mật như khu công nghiệp Vinh - Bến Thủy, các huyện ngoại thành hay lên đồn điền Sông Con, Phủ Quỳ một cách an toàn, Nguyễn Thị Nhuận đã vào vai một cô gái bán hoa duyên dáng, hoạt ngôn, che mắt được cặp mắt “cú vọ” của bọn tuần đinh và lính khố xanh khám xét. Bà dấu tài liệu cấm, chết người ấy dưới phần đáy thúng, phía trên phủ đầy hoa và thoăn thoắt, tự tin gánh đôi quang xuyên Bến Thủy - Trường Thi, Yên Trường, Lộc Đa, Song Lộc, Chợ Thượng, trường Pháp -Việt Thanh Chương, Can Lộc. Có những lúc bà còn đưa hoa vào dinh công sứ Martic, dinh tổng đốc Nguyễn Khoa Kỳ, Án sát Nguyễn Khắc Niên...Nhờ gánh hàng hoa của cô gái xinh xắn, phúc hậu, phát âm tiếng Pháp khá lưu loát mà những tờ báo, luận cương, sách lược tranh đấu, những bó truyền đơn kêu gọi quần chúng “đứng lên thân cỏ, thân rơm, Búa – Liềm không sợ súng gươm bạo tàn…” lan tỏa khắp nơi, góp phần thổi bùng ngọn lửa phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh.

Khởi đầu cơn bão táp Xô Viết Nghệ Tĩnh là cuộc đấu tranh ngày 1/5/1930 của hơn 1200 công nhân, nông dân Vinh - Bến Thủy. Dưới sự chỉ đạo của đồng chí Nguyễn Phong Sắc - Bí thư Xứ ủy Trung kỳ, các đồng chí Lê Mao, Lê Viết Thuật, Trần Văn Cung, Nguyễn Lợi, Nguyễn Tiềm, Hoàng Trọng Trì đã tập hợp hàng nghìn nông dân Lộc Đa, Đức Thịnh, Song Lộc, Yên Dũng biểu tình đòi dân sinh, dân chủ, ủng hộ công nhân nhà máy Trường Thi, nhà máy Diêm biểu tình đình công đòi tăng lương, giảm giờ làm, chống đàn áp. Thực dân Pháp đã cho lính bắn vào đoàn biểu tình làm hàng chục người chết và bị thương, hàng trăm người bị bắt giam, trong đó có đồng chí Nguyễn Thị Nhuận. Sau gần một tháng giam cầm, tra tấn với nhiều thủ đoạn bỉ ổi, nham hiểm nhưng không lấy được lời khai. Không có bằng chứng buộc tội, bọn cai ngục đành phải thả bà về.

Ngọn lửa Xô Viết nhanh chóng lan rộng tới các phường xã, huyện lỵ... Ngày 30/8/1930 hơn 3000 nông dân Nam Đàn biểu tình chiếm huyện đường. Ngày 1/9/1930 nông dân Thanh Chương biểu tình thiêu rụi đồn điền Ký Viện và phá tan huyện đường, quan tri huyện Phan Sỹ Bàng bỏ chạy về Vinh cầu viện. Ngày 12/9 hơn một vạn nông dân thuộc 3 tổng Thông Lạng, Phù Long( Hưng Nguyên), Nam Kim ( Nam Đàn) biểu tình cướp phủ Hưng Nguyên, cuộc biểu tình đã bị thực dân Pháp đàn áp đẫm máu làm 217 người bị chết, 125 người bị thương và hàng trăm người khác bị bắt giam.

Cả Nghệ An, Hà Tĩnh như biển lửa thiêu đốt chế độ thực dân và phong kiến Nam Triều, làm tan rã bộ máy chính quyền tay sai. Chính quyền Xô Viết được thiết lập nhiều nơi trên 2 tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh. Tuy chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn nhưng đã trở thành ngọn lửa soi sáng cho cách mạng dân tộc, dân chủ sau này.

Phong trào lần lượt bị đàn áp khốc liệt, Nguyễn Thị Nhuận lần nữa bị bắt. Chúng giam chị vào nhà Lao Vinh cùng với Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Duy Trinh, Chu Văn Biên, Trần Hữu Doãn, Nguyễn Thị Nhã, Nguyễn Thị Phúc…Noi gương các đồng chí, chị luôn bền gan, vững chí cùng chị em tham gia đấu tranh.

Tháng 8/1932, nhân dịp thực dân Pháp đưa Vua Bảo Đại về nước, để mỵ dân chúng đã cho ân xá một số tù chính trị gần hết hạn hoặc bắt giam nhưng chưa đủ bằng chứng. Nguyễn Thị Nhuận cũng được thả trong dịp này.

Vừa ra khỏi nhà tù, chị lao ngay vào hoạt động cách mạng, Nguyễn Thị Nhuận đã đi xuống từng cơ sở tố cáo tội ác của bọn thực dân đối với anh chị em trong tù, chị khôn khéo vận động chị em hội viên phụ nữ giải phóng Vinh quyên góp thuốc men, thực phẩm, áo quần chuyển vào cho đồng chí, đồng bào còn bị giam giữ trong nhà Lao Vinh. Đi đến đâu, chị cũng được quần chúng hưởng ứng, quyên góp ủng hộ.

Tháng 8/1937, Nguyễn Thị Nhuận được bầu làm hội trưởng Hội phụ nữ Dân chủ Thành phố Vinh. Là người từng trải, có nhiều kinh nghiệm trong công việc kinh doanh buôn bán nên với vai trò của một Hội trưởng phụ nữ, ngoài việc chung của đoàn thể chị còn quan tâm đến việc đào tạo cho Đảng một đội ngũ cán bộ phụ nữ biết buôn bán giỏi, biết làm giao thông liên lạc cho Đảng. Và “gánh hàng ngày xuân” được nhân rộng, thu hút các tầng lớp Phụ nữ tri thức, tiểu thương…tham gia, gây quỹ cho đoàn thể hoạt động từ năm 1937 – 1944.

Cách mạng tháng 8 thành công, “cô gái bán hoa” Nguyễn Thị Nhuận thuở nào trở thành ủy viên ủy ban Việt Minh thành phố Vinh, bên cạnh các đồng chí Nguyễn Xuân Linh, Trần Văn Quang, Nguyễn Lợi, Tôn Quang Phiệt.

Theo cách mạng từ độ thanh xuân, trọn cuộc đời cống hiến cho Dân tộc, cho Đảng. Bà mất năm 2006, thọ 96 tuổi, bà chẳng có chút tài sản gì cho riêng mình ngoài: Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng; Huân chương Độc lập hạng Ba; Huân chương kháng chiến chống Pháp hạng Nhất; Huân chương kháng chiến chống Mỹ, cứu nước hạng Nhất; Huy hiệu Xô Viết Nghệ Tĩnh; Huy hiệu chiến sỹ tù đày và nhiều phần thưởng cao qúy khác. Nhưng hơn tất thảy, bà để lại cho hôm nay và muôn đời sau sắc xuân khát vọng độc lập, tự do từ buổi bình minh có Đảng.