6867938

Quá trình hình thành và phát triển của Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh

1. Từ năm 1960-1964:

Để ghi nhớ công lao của các chiến sỹ Xô viết Nghệ Tĩnh đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc; tôn vinh giá trị di sản văn hóa Xô Viết Nghệ Tĩnh; phục vụ nhiệm vụ giáo dục truyền thống cách mạng, ngày 15/1/1960, Đảng đoàn Bộ Văn hoá ra Quyết định số 106 - QĐ/VH về việc thành lập Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh uỷ, Ủy ban Nhân dân hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh.

Ngay từ những ngày đầu tiên mới thành lập, Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh đã phối hợp với Ty Văn hóa Nghệ An kêu gọi nhân dân và sinh viên sưu tầm hiện vật để xây dựng Nhà trưng bày. Chỉ trong một thời gian ngắn, một số lượng khá lớn hiện vật đã được huy động cho công tác trưng bày. Sau 3 năm xây dựng và chuẩn bị các điều kiện cần thiết, nhân kỷ niệm 33 năm ngày Xô Viết Nghệ Tĩnh(12/9/1963), Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh đã chính thức khánh thành và mở cửa đón khách tham quan, nghiên cứu, tưởng niệm…

Nhân dịp kỷ niệm 34 năm ngày thành lập Đảng (3/2/1964), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trân trọng ký “Lời Đề tựa” cho Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh. Điều đó đã nói lên tầm vóc lịch sử vĩ đại của Xô viết Nghệ Tĩnh và vai trò quan trọng của Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị của Xô viết Nghệ Tĩnh, góp phần làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Tiếp đó, ngày 19/5/1964 Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã về thăm và trồng cây lưu niệm tại Bảo tàng. Từ đó đến nay, Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh đã vinh dự được đón nhiều đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các Bộ ngành Trung ương, các tỉnh bạn, nhân dân ta và bạn bè thế giới về thăm, tham quan, nghiên cứu, học tập.

Thời kỳ đầu, tuy số lượng tài liệu, hiện vật còn ít, nghệ thuật và phương pháp trưng bày còn hạn chế nhưng sự hiện diện của Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh đã đáp ứng được nguyện vọng thiết tha của nhân dân cả nước nói chung và hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh nói riêng, góp phần xứng đáng vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

2.  Từ năm 1965-1980:

Năm 1965, đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh phá hoại miền Bắc, thành phố Vinh trở thành tâm điểm đánh phá của kẻ thù, Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh đóng cửa nhà trưng bày, đi sơ tán và chuyển sang giai đoạn phục vụ thời chiến. Chỉ trong một thời gian ngắn, 3 ngôi nhà cấp 4 được xây dựng dùng để trưng bày tại làng Kim Liên(huyện Nam Đàn). Nội dung trưng bày phù hợp với điều kiện thời chiến. Mặc dù trong điều kiện khó khăn của chiến tranh nhưng Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh vẫn phục vụ khách tham quan chu đáo. Bên cạnh việc trưng bày tại chỗ, Bảo tàng xây dựng bộ trưng bày lưu động với hình ảnh gọn nhẹ, đưa đến phục vụ các cơ quan xí nghiệp và các chiến hào phục vụ các đơn vị bộ đội, thanh niên xung phong trên các trận địa phòng không; phục vụ các Đại hội Đảng, Đoàn thanh niên các cấp như ở huyện Kỳ Anh, Hương Sơn(Hà Tĩnh)... Nhiều đơn vị bộ đội, thanh niên xung phong trước khi lên đường làm nhiệm vụ chi viện cho tiền tuyến hoặc hành quân qua vùng này đều đến với Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh để tiếp thêm sức mạnh truyền thống của cha anh, từ quyết tâm biến thành sức mạnh, lập nhiều chiến công trong cuộc chiến đấu với kẻ thù. Mặc dù chiến tranh với đế quốc Mỹ đang diễn ra ác liệt, nhưng các đoàn khách quốc tế vẫn đến với Bảo tàng, đó là nguồn động viên lớn đối với Bảo tàng XôViết Nghệ Tĩnh.

Ngày 18/5/1971, đoàn binh chủng Hải quân Liên Xô đến thăm Bảo tàng Xô Viết đã ghi lại cảm tưởng: “Khâm phục các bạn quá, với lực lượng tự vệ vừa mới ra đời, chỉ có vũ khí thô sơ, gậy gộc và giáo mác, giai cấp vô sản Việt Nam đã làm đảo lộn chính quyền của đế quốc Pháp năm 1930-1931, nhất đinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước này, chiến thắng thuộc về các bạn”. Ngày 15/4/1974, đoàn cán bộ lãnh đạo Đảng và Nhà nước Lào đã viết: “Sau khi xem Bảo tàng Xô Viết, chúng tôi thấy Đảng cộng sản Việt Nam từ khi mới ra đời cho đến nay thực sự xứng đáng là một Đảng anh hùng, một Đảng kiểu mẫu, một Đảng quang vinh. Chúng tôi vinh dự được đứng bên cạnh các bạn”.

Sau khi đất nước thống nhất năm 1975, cùng với cả nước nhân dân thành phố Vinh hàn gắn vết thương chiến tranh và xây dựng lại đất nước. Năm 1980, Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh trở về thành phố Vinh, tiếp nối công việc của mình. Nhà trưng bày của Bảo tàng bây giờ chỉ còn một tầng phía dưới còn tầng trên đã bị bom Mỹ ném trúng, sân vườn cỏ cây mọc um tùm. Bên cạnh việc thu dọn khắc phục hậu quả chiến tranh, sửa chữa lại nhà trưng bày, cán bộ Bảo tàng cùng các nhà khoa học ở Trung ương và địa phương triển khai xây dựng đề cương trưng bày mới phù hợp với điều kiện kinh tế lúc này.

3. Từ năm 1980 đến nay: