Đền Cương quốc công Nguyễn Xí thuộc xã Nghi Hợp, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An được xây dựng vào năm 1467 dưới thời Vua Lê Thánh Tông. Đền được xây dựng trên một khu đất rộng, gồm 3 nhà chính: Thượng điện, Trung điện và Hạ điện với tổng diện tích khoảng 1,6 ha, được bao bọc bởi núi Mão, núi Gươm, núi Cồn Thông, núi Voi trông thật hùng vĩ và khoáng đạt.

Nguyễn Xí sinh năm Đinh Sửu 1379 tại làng Thượng Xá, huyện Châu Phúc nay là xã Nghi Hợp, huyện Nghi lộc, Nghệ An - ông là một trong những vị khai quốc công thần triều Lê đã có công lớn trong việc đánh tan quân Minh với những chiến công vang dội như: trận Bồ Đằng “sấm vang chớp giật”, trận Trà Lân “trúc chẻ tre bay”, trận Chúc Động, Tốt Động… góp phần hết sức đắc lực trong việc giúp Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế.