Nghệ An - mảnh đất “địa linh, nhân kiệt”, nơi có truyền thống yêu nước và cách mạng được hun đúc từ bao đời. Trong tiến trình lịch sử Việt Nam, nhân dân Nghệ An đã cùng với nhân dân cả nước viết nên những trang sử vàng chói lọi cho dân tộc. Truyền thống yêu nước và tinh thần cách mạng quật cường đó lại càng được phát huy khi Đảng ra đời. Gần một thế kỷ đã trôi qua, dưới ánh sáng soi đường của Đảng; Đảng bộ và nhân dân Nghệ An đã phát huy những truyền thống tốt đẹp vốn có để vượt qua khó khăn thử thách, giành thắng lợi vẻ vang trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống Pháp, chống Mỹ, tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Để ghi lại những chặng đường lịch sử vẻ vang ấy và rút ra những bài học kinh nghiệm trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng của Đảng bộ, góp phần đưa quê hương tiến bước trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa; Ban chấp hành Đảng bộ Đảng cộng sản Việt Nam tỉnh Nghệ An đã phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia biên soạn và xuất bản cuốn sách “Lịch sử Đảng bộ Nghệ An”, tập I (1930-1954).
Bố cục sách được chia làm 6 chương.
- Chương mở đầu với tựa đề “Nghệ An – thiên nhiên và con người”, giới thiệu những vấn đề cơ bản về địa lý tự nhiên, cư dân, bản sắc văn hóa của Nghệ An và đặc biệt là bề giày truyền thống yêu nước từ giai đoạn hơn ngàn năm Bắc thuộc tới đầu thế kỷ XX khi Đảng chưa ra đời. Bạn đọc sẽ tìm được câu trả lời cho câu hỏi tại sao mảnh đất và con người Nghệ An đã từng là chỗ dựa vững chắc của nhiều triều đại xưa kia và là niềm tin của cả nước trong thời đại ngày nay.
- Chương I của sách trình bày “Quá hình thành Đảng bộ Đảng cộng sản Việt Nam tỉnh Nghệ An”. Cũng như trong cả nước, Đảng bộ Nghệ An ra đời là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa Chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân mạnh mẽ và phong trào yêu nước sôi nổi ở trong tỉnh vào cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Đó là một thắng lợi có tầm quan trọng đặc biệt đối với tiến trình cách mạng ở Nghệ An.
- Chương II tiếp tục giới thiệu về sự lãnh đạo nhân dân đấu tranh của Đảng bộ Nghệ An trong cao trào cách mạng 1930-1931. Diễn biến các cuộc đấu tranh của nhân dân từng địa phương dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ lần lượt được giới thiệu theo trình tự thời gian. Thực tiễn sinh động của cao trào 1930-1931 mà đỉnh cao là Xô Viết Nghệ Tĩnh đã để lại cho Đảng bộ Nghệ An, Hà Tĩnh và toàn Đảng những bài học vô cùng sâu sắc.
- Chương III nối tiếp với nội dung: “Quá trình khôi phục Đảng bộ và lãnh đạo quần chúng đấu tranh công khai, hợp pháp trong thời kỳ mặt trận bình dân”. Sau cuộc khủng bố trắng khốc liệt của thực dân Pháp và phong kiến Nam Triều, những người cộng sản đã tìm mọi cách nhen nhóm lại hệ thống tổ chức Đảng và tổ chức quần chúng cách mạng. Đảng tiếp tục lãnh đạo nhân dân bằng những cuộc đấu tranh công khai hợp pháp đạt kết quả, trong đó có những sự kiện gây được tiếng vang lớn trong nước, đem lại cho quần chúng những lợi ích thiết thực.
- Chương IV trình bày giai đoạn từ (1939-1945), thời kỳ Đảng bộ lãnh đạo nhân dân thực hiện chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, tiến tới khởi nghĩa giành chính quyền. Qua từng trang sách, bạn đọc sẽ thấy được rằng thắng lợi rực rỡ trong cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945 ở Nghệ An là kết quả tất yếu của những cuôc diễn tập của Đảng bộ và nhân dân từ năm 1930-1931. Nghệ An đã góp phần xứng đáng vào thắng lợi chung của cả nước, phá tan xiềng xích nô lệ của chế độ thực dân – phong kiến, mở ra một kỉ nguyên mới cho lịch sử dân tộc Việt Nam.
- Chương V mang tựa đề “Khôi phục Đảng bộ , củng cố chính quyền, xây dựng chế độ mới, chuẩn bị kháng chiến từ 9/1945-12/1946”. Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa non trẻ đang đứng trước nhiều gian nan, thử thách. Cùng với cả nước, Đảng bộ và nhân dân Nghệ An đã làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn đen tối của kẻ thù, giữ vững được chính quyền cách mạng, xây dựng và phát triển lực lượng, chuẩn bị sẵn sàng bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ. Đó là thành quả kỳ diệu được tạo nên bởi năng lực lãnh đạo của Đảng bộ và nhiệt tình cách mạng của quần chúng.
- Chương VI khép lại với nội dung “Đảng bộ lãnh đạo nhân dân kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược từ 12/1946-7/1954”. Trong 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, Đảng bộ đã lãnh đạo nhân dân vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, xây dựng được hậu phương chiến lược vững chắc và đáp ứng đến mức cao nhất sức người, sức của cho tiền tuyến, góp phần xứng đáng vào những thắng lợi vẻ vang của dân tộc, với chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.
Với 284 trang, cuốn sách đã góp phần giáo dục truyền thống yêu nước và cách mạng cho cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân Nghệ An trong công cuộc đổi mới hiện nay.